Kornik ostrozębny - nowe zagrożenie w lasach

W ostatnich latach na terenie Polski obserwuje się zwiększoną presję ze strony szkodników wtórnych drewna, zwłaszcza w drzewostanach sosnowych. Skład gatunkowy Lasów Komunalnych Miasta Grudziądza jest systematycznie przebudowywany, głównie przez zwiększanie udziału procentowego drzew gatunków liściastych, takich jak dąb czy buk. Nadal jednak dominującym gatunkiem na terenie naszych lasów jest sosna. Drzewostany sosnowe są szczególnie narażone na gradacje szkodników wtórnych drewna, które w takich jednogatunkowych kompleksach leśnych mogą szybko postępować i w krótkim czasie dotknąć znaczy obszar drzewostanu.

Jednym ze szkodników wtórnych drewna, który w ostatnim czasie wykazuje dużą aktywność i którego występowanie zaobserwowano także na terenie Lasów Komunalnych jest kornik ostrozębny Ips acuminatus. Ten mały chrząszcz o długości od 2 do 3 mm atakuje głównie sosnę pospolitą w drzewostanach starszych, przerzedzonych i na słabszych siedliskach. Jednakże obserwuje się jego aktywność na zdrowych okazach drzew, które przez dłuższy czas nie wykazują żadnych symptomów żerowania, dlatego też szkodnik ten jest tak niebezpieczny i przez dłuższy czas trudny w wykryciu.

Jakie są przyczyny podatności drzew na atak ze strony kornika ostrozębnego? Przede wszystkim ocieplający się klimat Polski jaki obserwuje się w ostatnich latach. Skutkuje to deficytem opadów i wysokimi temperaturami latem. Obniża się poziom wód gruntowych, leśne zbiorniki wodne zarastają roślinnością łąkową. Dodatkowo występują ciepłe zimy, które sprzyjają rozwojowi owadów. Osłabione i zamierające drzewa stają się bazą żerową dla kornika.

Jakie są objawy żerowania kornika w drzewostanie? Dobry obserwator znając te objawy jest w stanie rozpoznać zaatakowane drzewa. Spoglądając na koronę drzew można zauważyć szarzejące igły, z czasem przechodzące w barwę rudą. Korowina nad żerowiskiem zaczyna pękać i odpadać z pnia drzewa. Gdy kora całkowicie odpadnie na powierzchni drewna widać charakterystyczne chodniki żerowiska. Te objawy są informacją dla leśnika, że drzewo zamiera i wkrótce gradacja przejdzie na drzewa sąsiednie.

Leśnicy w zwalczaniu szkodników drewna stosują szereg wypracowanych metod, dzięki którym takie gradacje nie rozprzestrzeniają się na całe drzewostany. Przede wszystkim jest to dbanie o prawidłową, szeroko pojętą higienę lasu, m.in. poprzez porządkowanie drzew z posuszu, a także dbanie o to, by zasiedlone drewno zostało szybko pozyskane i wywiezione z lasu. W wyjątkowych sytuacjach stosuje się także ogień technologiczny przy usuwaniu zasiedlonych koron drzew i gałęzi pozostałych na zrębie po wycince. Zwalczanie kornika to także monitoring lasu, wykładanie pułapek feromonowych, które pomagają w określeniu stopnia zagrożenia drzewostanu, wykładanie pułapek klasycznych w postaci stosów drewna, które zwabiają owady a następnie wywożone są z lasu.

Spacerując po naszym lesie warto rozejrzeć się dookoła, spojrzeć na koronę drzew, obserwować otaczający las. Jeśli zauważysz niepokojące, opisane tutaj objawy żerowania kornika, możesz poinformować o tym fakcie Leśniczego Lasów Komunalnych lub Biuro Lasów Komunalnych, a na pewno przyjrzymy się sprawie.

Leśniczy Lasów Komunalnych zwraca się także, z prośbą do właścicieli lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa o lustrację swoich terenów leśnych pod kątem występowania kornika ostrozębnego. W razie jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt pod nr 667-663-633.

Kornik ostrozębny - Ips acuminatus

Żerowisko kornika ostrozębnego

Korona drzewa - główne miejsce żerowania kornika

 

Źródło zdjęć: "Atlas szkodliwych owadów leśnych", MULTICO O.W., Warszawa 1996